wiosna na halach

Do zdjęcia gipsu jeszcze 6 dni. W ogrodzie lato, a przyjaciele  w górach… I jak tu nie myśleć o kwiatach.

Do tego, żeby wyrosły tak pięknie potrzebny jeszcze miesiąc lub dwa. Na wysokich alpejskich halach kwiaty pojawią się dopiero w początkach lipca. W wakacje. Będą się stopniowo rozwijać na coraz to wyższych łąkach, a w międzyczasie stada owiec i krów pozjadają te które  pojawiły się pierwsze.  W sierpniu, po większości z tych roślin nie zostanie już nawet ślad, a ich miejsce zajmą jesienne, wyrasytające już po przejściu stad:  mikołajki, osty, krokusy…

Narcyzy (Narcisus) kwitną w Pirenejach od marca do czerwca. Najpierw karłowate na końcu wielkie, niemal jak ogrodowe. W niektórych miejscach bywają żółte w innych białe. Najwięcej jest ich podobno w Val d’ Aran.  Nie wiem, bo nie widziałam. Widziałam mnóstwo we Wschodnich Pirenejach. Całe pola narcyzów porastają hale w Andorze i łąki doliny Cerdagne. Nie mam pojęcia jak mogłoby być ich jeszcze więcej :)

Margerytki (Leucanthemum vulgare) to pospolity kwiat, bywają też u nas. Te porastają łąkę na zboczach Castell Major przy Canion Escuan, najmniej znanym kanionie Parku Narodowego Ordesa. W wielkiej masie mają nieodparty urok dzikości.

Rdest ( Polygonum) opanował całą wilgotną łąkę we francuskim Queyras. Nie wiem do jakiego należy gatunku, jest kilka bardzo do siebie podobnych, ale czy to nie wszystko jedno? Jest taki piękny:)

W lipcu pirenejskie łąki bywają aż niebieskie od irysów. ( Iris Latifolia) Występuje tylko jeden gatunek i jeden kolor, chociaż w Circo Soazo w kanionie Ordesa widziałam też pojedyncze irysy białe.

Jeszcze jeden krewniak naszych ogrodowych kwiatów goździk (Diantus). Na alpejskich halach występuje kilka różniących się wielkością i odcieniem różu gatunków. Kwitną w lipcu i wszystkie bardzo pięknie pachną.

Goryczka żółta (Gentiana lutea) na wilgotnych wapiennych łąkach tworzy czasem spore łany. Jest rośliną leczniczą. Korzenia używa się do produkcji (też domowej) gorzkiej wódki o obrzydliwym smaku :) Piłam ją kiedyś w Piemoncie. Pospolita w Alpach i Pirenejach, tu na halach Korsyki. Wydaje mi się, że zwierzęta za nią nie przepadają. Jest krewniaczką niebieskich i fioletowych malutkich goryczek, które rosną też w naszych Tatrach.

Alpejska łąka pełna zawciągów ( Armeria ). Rosną też u nas. W Pirenejach bywają też odmiany białe.

A to jeszcze jedna pospolita i użyteczna roślinka: Szczypiorek (Allium schoenoprasum) Jest pospolity na Korsyce, widywałam go w Alpach i sporadycznie, też w Pirenejach. Jest bardzo smaczny, zwłaszcza zanim zakwitnie, potem troszkę łykowaty, ale komu by to przeszkadzało :).

Rojniki i rozchodniki ( Sedum i Sempeverinum) przeżyją nawet przejście owiec. Kwitną w niskich trawach, w jałowych miejscach niemal przez całe lato. Mogą rosnąć  nawet na skałach

Share

jeszcze o zwierzętach

Nie da się ukryć, lubię je. Gdybym mogła, najchętniej zajęłabym się pasieniem. Krowy i konie wymagają mało uwagi, chyba zawsze są zadowolone … byłaby fantastyczna praca :)

Z obecnością zwierząt, oprócz pasterskich domków, teraz często służacych nam za schrony, wiąże się dużo innych użytecznych rzeczy. Np wodopoje, które w wielu miejscach są jedynym źródłem pitnej wody.

Wiele szlaków prowadzi starymi ścieżkami łaczącymi ze sobą hale. Te, którymi wciąż chodzi dużo zwierząt są czasem bardzo trudne do odnalezienia. Krowy i konie mają swoje cele, niekoniecznie zbieżne z naszymi. Zwykle to świeża trawa lub woda. Nie zawsze watro ufać ich śladom.

W Pirenejach zwierzęta są tak wpisane w karajobraz, że góry bez nich wydawałyby się puste.

Oprócz koni i krów  wypasa się też dużo owiec a czasem, w suchych miejscach pasą się stada kóz. W niektórych cabanach po francuskiej stronie, latem można kupić świetne sery. Najczęściej w zachodniej, bardziej wilgotnej części gór.

Schroniska często trzymają osły, które przynajmniej teoretycznie taszczą do góry jedzenie i wywożą schroniskowe śmieci. Niektóre próbuja zaglądać do plecaków i skubać jedzenie ze stołów.

Ten nie pozwolił mi wyjść, bo był zajęty… kontemplacją zachodu słońca.

Share
Translate »