KOCHAM GÓRY blog Kasi Nizinkiewicz

Najprościej jest spać w schroniskach. Niemal niczego nie trzeba wtedy nieść, wystarczy poszewka na kołdrę do której można wejść jak do śpiwora i powłoczka na poduszkę. Jedzenie można wykupić, zwykle jest dobre… niby super, ale trochę tak jakby wcale nie wyszło się z domu. Schroniska od lat tracą wysokogórski charakter. Wraz z kafelkami w łazienkach trafia do nich coraz więcej „niezbyt górskich ludzi „. Wczasy jak każde inne, tylko do pensjonatu troszkę pod górę.  Nic złego, chociaż przeraża mnie fakt, że wraz ze wzrostem zainteresowania taką formą turystyki w dzikich dotychczas miejscach przybywa komercyjnych, dużych schronisk, w zasadzie restauracji, w których ktoś taki jak ja, wprawdzie budzi duże zainteresowanie, ale niestety czuje się trochę jak biały niedźwiedź na Krupówkach.

Cena noclegu w schronisku waha się od 20 do 10 Euro. Zwykle około 15. To zależy od miejsca i standardu. Najdroższe są schroniska prywatne położone stosunkowo nisko. W Dolomitach znalazłam nawet takie, które miały dwuosobowe pokoje  z prysznicami. Kosztowały ok 25 Euro. Najtańsze są stare schroniska w Pirenejach, które poza miejscem na pryczy nie oferują dosłownie niczego. Zdarzyło mi się nocować w nich za 4 Euro (to schronisko już zlikwidowano). Schroniska należące do klubów udzielają wzajemnie 50% zniżki wszystkim swoim członkom. Cena noclegów jest wtedy znacznie niższa niż w Tatrach. Jest też mnóstwo schronisk bezpłatnych, chociaż ostatnio i w nich pojawiają się skarbonki na pieniądze.

W Alpach najczęściej są to stalowe kapsuły w jaskrawych kolorach, umieszczone w widocznych z daleka miejscach, a na mapach zaznaczone jako biwaki. Zwykle mają po 9 pryczy, choć zdarzają się mniejsze i większe. Nie ma w nich obsługi i jedzenia chyba, że ktoś coś tam zostawił. Zwyczaj nakazuje zostawić coś w zamian.

W Pirenejach są to zwykle stare, kamienne domki pasterskie – cabany. Najmniejsze mają tylko po klika miejsc, zwykle 4, ale bywa ze najwyżej 2. Często nie mają łóżek i śpi się wprost na podłodze. Najwięcej jest ich we wschodniej części gór, zarówno po francuskiej jak i katalońskiej stronie. Najbardziej “obudowanym” bezpłatnym schroniskami miejscem na świecie, jakie znam jest Andora. Na jej terenie są tylko dwa schroniska z obsługą (Comapendrosa i Juclar) i aż 24 schroniska bezpłatne. Są różnej wielkości, ale podobnie wyposażone. Mają łóżka bez materacy, kominki i stoły. W sąsiedztwie zawsze jest źródło (niekoniecznie blisko budynku) zwykle są zaopatrzone w drewno, siekiery i łopaty do odgarniania śniegu. Kilka ma baterie słoneczne i toalety z kompostownikiem, a niektóre wyposażono nawet w kosze na śmieci.

Zdarzają się też prywatne bacówki, których nikt nie zamyka na klucz, po to, żeby ktoś w potrzebie mógł w nich przenocować. W Alpach niestety, coraz rzadziej. We Francji znam tylko klika takich miejsc, we Włoszech jest ich trochę więcej. W znacznie dzikszych Pirenejach rzadkością są drzwi zamknięte. Zdarza mi się w takich domkach sypiać. Zawsze jestem wdzięczna właścicielom, którzy nierzadko zostawiają tam swoje rzeczy nie bojąc się, że coś im zginie. To piękna strona Gór- Góry wybierają ludzi.

Alternatywą dla odludków jest własny namiot. Lubię wędrować z namiotem. W wielu krajach (np w górach we Francji ) niemal wszędzie wolno go rozbić noc.  W Pirenejach od 19 do 9 rano. Jest to zakazane  w niektórych parkach narodowych, np. w okolicach GR20 na  Korsyce czy w Parku Ordesa, ale tu wyłącznie poniżej 2500m, wyżej można. Można też koło każdego schroniska.  W niektórych krajach przepisy jasno nie określają zasad biwakowania. Generalnie jest to tolerowane wysoko i z dala od cywilizacji. W przypadku kiedy teren ma właściciela (albo jest obok schroniska) wystarczy zapytać o zgodę (Włochy, Szwajcaria). Zwykle nie wolno rozbijać się blisko miejscowości i dróg, ale to akurat rzadko przychodzi mi do głowy. Zdecydowanie wolę spać wysoko w górach.

Nic nie może się równać przyjemności zatrzymania się na noc się w dowolnym, dzikim miejscu, wędrowania aż do zmierzchu, samotnego podziwiania zachodów i wschodów słońca, ciszy i spokoju, którego nie zakłóca żaden chrapiący sąsiad czy czyjeś śmierdzące skarpetki. Jedyną wadą jest to, że namiot trochę waży, ale o tym później.

To wszystko dotyczy lata, poza sezonem, większość schronisk z obsługą jest zamknięta, piszę o tym w tekście Schroniska Zimą. O tym jak się przyzwoicie zachować napisałam w tekście Jak to się robi w Pirenejach?

Czy to bezpieczne?

I tak i nie. Wiele szlaków widocznych na mapach nie jest oznakowanych. Dotyczy to nawet tych bardzo znanych np. pirenejskiego HRP. Jest narysowany na mapie i opisany w przewodnikach, ale w terenie znaczą go tylko kopczyki. W miejscach gdzie chodzi mało ludzi, a rośnie bujna trawa, ścieżki są często niewidoczne. Jeszcze gorzej jest tam,  gdzie pasą się zwierzęta. Widać mnóstwo ścieżek tylko, że przy bliższym poznaniu okazuje się, że wszystkie prowadzą do wodopoju.

Jak sobie z tym poradzić? Mam na to dwa sposoby.

Pierwszy to nie schodzić ze znanego lub oznakowanego szlaku, a w momencie zgubienia go, zamiast szukać wygodnego trawersu czy innego sposobu powrotu na skróty (co w praktyce prawie nigdy się nie udaje) bezwzględnie wrócić do ostatniego widocznego znaku i spróbować znaleźć drogę jeszcze raz.

Drugi, to jak w przypadku najlepszego sposobu na karaluchy – polubić. W wielu sytuacjach zejście z zaplanowanej drogi jest tylko kłopotem, nie tragedią. Co z tego, że droga potrwa klika dni dłużej jeżeli mamy zapas jedzenia i namiot. Co z tego, że czasem trzeba wrócić, lub zejść do wsi lub szosy w innym miejscu niż się zaplanowało, skoro przyjemność polega na samej drodze, nie na zdobyciu konkretnego celu.

Gubiłam się wiele razy, jesienią w górach często zdarzają się mgły, wiosną śnieg przykrywa niemal całe oznakowanie szlaków i można liczyć tylko na mapę, zimą świeży śnieg i zagrożenie lawinowe często uniemożliwiają przejście jakiegoś fragmentu i wymuszają zmianę decyzji lub wręcz improwizację.

Zdarzało mi się też zgubić w środku lata, zabrnąć w miejsca gdzie szlak był tylko marzeniem kartografa, lub zwyczajnie się zagapić. Pewnie zgubię się jeszcze nie raz.

Dzięki temu odkryłam mnóstwo pięknych miejsc. Wcale nie żałuję.

Ponieważ z zasady zawsze nawet, kiedy mam zamiar nocować wyłącznie w schroniskach mam ze sobą ciepły śpiwór i folię NRC nie miałam z powodu moich licznych zagubień żadnych większych problemów. Najłatwiej jest z namiotem, nawet jeśli nie można znaleźć płaskiego miejsca żeby go dobrze rozbić jest w nim znacznie cieplej niż bez, a nocne odgłosy wydają się mniej przerażające.

Dobrze jest mieć ze sobą jak najlepsze mapy, a jeszcze lepiej opisy tras.

Mapy alpejskie są z reguły dość dobre, chociaż wciąż jeszcze są na nich błędy. Czasem z porównania dwóch map wydanych przez różne wydawnictwa, w różnych krajach można wyciągnąć jakieś wnioski. Bywa, że gdzieś brakuje jeziora, albo na mapie jest zejście, którego za nic nie można znaleźć. Niestety kilka razy nie znalazłam też noclegu.

W Pirenejach jest troszkę gorzej, na mapach IGN brakuje wielu szczegółów, są szlaki, które w praktyce wcale nie istnieją, są po prostu wiadomością, że komuś, kiedyś udało się tam przejść. W ostatnich latach Editorial Alpina wydało piękną, niemal dokładną serię map w skali 1:40 000 na wodoodpornym papierze. Jej problem polega na tym, że w ten sam sposób jak zwykłe ścieżki zaznaczono na niej drogi, które w Tatrach uznalibyśmy za wspinaczkowe. Opisy szlaków są na odwrocie mapy niestety tylko po hiszpańsku. Warto przyjrzeć się skali trudności. To co jest opisane jako bez trudności jest rzeczywiście łatwe, „łatwe” odpowiada łatwej wspinaczce, jednak już trochę trudne to odpowiednik naszej II , Na „dość trudnym” mapa małymi literkami zaleca wziąć linę, jednak wielu ludzi chodzi bez. W takich miejscach trzeba bardzo uważać. Dróg ekstremalnie trudnych nie próbowałam.

W Atlasie mapy są bardzo złe, a szlaki nieoznakowane. W tym roku wyszła nowa mapa Atlasu Wysokiego, niestety obejmuje tylko najbardziej uczęszczany rejon. Idąc gdzie indziej niż na łatwy technicznie i orientacyjnie Toubkal, watro poczytać opisy przejść. Najlepiej pochodzące z kilku różnych źródeł. Natknęłam się już na bardzo mało dokładny przewodnik (Cicerone Trekking in the Atlas Mountains).

W Internecie można znaleźć opis niemal każdej trasy i obejrzeć mnóstwo zdjęć. Warto pogrzebać i poczytać. Jakimś rozwiązaniem jest też GPS, ale ja go nie lubię, być może jestem zbyt tradycyjna i wolę się czasem romantycznie zgubić. Nadmiar techniki i wygody jest przecież tym, od czego w góry uciekam.

Czy to jest niebezpieczne? To zależy od tego gdzie, kiedy i z kim. Chodzenie samemu w bezludnych miejscach po trudnych i nieoznakowanych szlakach na pewno jest ryzykowne. Wymaga doświadczenia, wiedzy, odpowiedniego sprzętu i kondycji, a także pewnego rodzaju odporności psychicznej. Wypad w grupie, na względnie bezpiecznym, znakowanym, lub dobrze opisanym szlaku w lecie, bardzo niebezpieczny nie jest. Zawsze należy liczyć się z ryzykiem załamania pogody, zgubienia, czy upadku.

W niektórych krajach ewentualny helikopter ratujący z opresji jest za darmo (Hiszpania, Włochy), ale już za szpital lub leczenie trzeba  zapłacić. W innych wszystko jest płatne, choć może się zdarzyć, że nikt się o tę płatność nie upomni (zdarzyło nam się we Francji). Warto mieć dobre ubezpieczenie, np. takie, jakie oferują swoim członkom duże dobre kluby OEAV czy DAV. Wydane na członkostwo pieniądze dość szybko zwrócą się ze zniżek w schroniskach, a ubezpieczenie może się niespodziewanie przydać. Tfu… tfu… :)